Nhâm nhi một ly espresso ở một quán quen trên đại lộ République, Paris. Bây giờ là 8 giờ sáng, vẫn còn rất sớm trước khi lớp học quản trị bán lẻ của mình bắt đầu tại ESCP Paris campus. Nhưng bây giờ là 1 giờ chiều ở Việt Nam, team của mình đã sẵn sàng cho cuộc họp wip (work in process) hằng ngày. Mình theo dõi tình hình các bạn copywriter đang theo sát các dự án cho một khách hàng chuyên ngành công nghệ. Sản phẩm flagship của họ chuẩn bị được tung, các sản phẩm TV, điện lạnh vẫn đang trong giai đoạn duy trì. Rất nhiều nội dung cần được chuẩn bị. Cả nhóm cập nhật tình hình các bài viết trên Trello, một ứng dụng quản lý công việc. Nếu có tác vụ nào chậm deadline (hạn chót), sẽ hiển thị màu đỏ, còn nếu đúng deadline, sẽ là xanh. Cả team dành 30 phút để brainstorm ý tưởng tagline cho sản phẩm mới, đồng thời thảo luận cùng art director (giám đốc nghệ thuật), để thực hiện hình ảnh tung lên trong ngày ra mắt. Vì là sản phẩm flagship nên hình ảnh phải tuân thủ nguyên tắc nghiêm ngặt của vùng, tính ra phần hình ảnh không quá khó khăn. Riêng tagline phải viết tầm 5 câu khác nhau cho khách lựa chọn.
Cuộc họp kết thúc, phần việc trong ngày tương đối ổn. Mình chỉ cần viết tagline mới cho chiến dịch, đồng thời kiểm tra chất lượng bài viết của các bạn cấp dưới trước khi gửi qua bộ phận account và gửi đi khách hàng. Sử dụng phần mềm quản lý công việc, thật sự giúp mình xem được toàn bộ các bài tập cần làm trong ngày. Mỗi bài tập đều có deadline cụ thể, và chỉ việc xem chiếc bài tập nào đang hiện màu đỏ hay vàng (tức là đang trễ deadline) để thực hiện trước. Nếu xong hết sẽ chuyển qua viết những đề mục mang màu xanh lá thân thiện. Viết xong vài ý tưởng ngốn hết của mình 45 phút. Vẫn dư dả thời gian thư thái đi bộ đến trường bắt đầu lúc 10 giờ sáng, giờ Paris. Mình đã làm việc liên tục gần hai giờ đồng hồ, hoàn thành công việc ở Việt Nam, tại một quán cà phê cách đó 14 giờ bay. Đôi khi trong lúc nghe giảng, vẫn có những cuộc gọi gấp qua Viber vì khách hàng cần thay đổi đoạn caption sắp post lên Facebook, hay hashtag Instagram bị sai. Nhìn chung đó là một buổi sáng bận rộn điển hình của mình. Nhưng rất vui vì được hít thở bầu không khí dịu nhẹ của Paris tháng 5, nhâm nhi ly cà phê không quá ngon nhưng có quang cảnh lãng mạn, và hoàn thành công việc của mình ở Việt Nam với nguồn thu nhập từ lương ổn định.
Đó là một ví dụ của những ngày mình theo lối sống workation: vừa đi du lịch, vừa làm việc. Một ý tưởng không quá mới mẻ gì với các bạn bè các nước, nhưng tương đối lạ lẫm với chúng ta. Cô đọng lại là bạn vừa đi du lịch, vừa làm việc để có thu nhập mà không bỏ lỡ khoảnh khắc khám phá thế giới.
Mình có “trụ sở” ở Sài Gòn, nơi mình có nhà, gia đình, bạn bè, công việc. Sở thích du lịch bắt đầu từ năm 2014 duy trì cho đến nay. Mình sở hữu các kênh mạng xã hội riêng viết về du lịch, có thể gọi mình là blogger du lịch, nhưng mình không kiếm được đủ tiền với mức chi tiêu từ du lịch. Du lịch toàn thời gian không phải là một điều mình hướng tới, vì cơ bản cái gì nhiều quá sẽ mau chán. Du lịch bán thời gian là điều mình chọn. Khi có tiền, có cảm hứng, có khoảng trống trong công việc thì mình đi. Mỗi năm mình đi trên dưới mười chuyến đi nước ngoài, từ 3 ngày đến Singapore, Thái Lan, đến một tuần hay thậm chí một tháng đến Châu Âu, Châu Phi, Đông Á. Việc chỉ có 15 ngày phép khiến cho việc mình nghỉ và tận hưởng kỳ nghỉ trọn vẹn không nhiều. Nên lựa chọn vừa du lịch, vừa làm việc là điều tối ưu hơn cả, vừa hoàn thành công việc, với thu nhập ổn định, vừa được chu du khắp nơi.
Đa số chúng ta sẽ thấy freelancer mới có theo đuổi workation. Nhưng mình là trường hợp ngược lại, vừa có công việc toàn thời gian, vừa đi. Và để workation hiệu quả, bạn phải có được những điều sau đây:
Công việc không quản lý bạn bằng thời gian xuất hiện tại văn phòng, mà được quản lý bằng hiệu quả công việc.
Công việc sáng tạo trong một agency quảng cáo cho phép mình được thoát khỏi không gian vật lý của văn phòng. Mình không cần phải ngồi tại bàn làm việc mới có thể viết ra một tagline hay. Không cần phải vào phòng họp mới thảo luận ý tưởng cùng đồng nghiệp. Kết quả mới là đích đến cuối của công việc mình làm. Một ý tưởng hay, một câu tagline bắt tai, một proposal chất lượng.
Có sự đồng thuận của đồng nghiệp và cấp trên.
Không ai muốn phải đối mặt với sự ganh tỵ khi có một đứa có thể du lịch và làm việc cả. Nên để bạn workation thanh thản, một môi trường không đố kỵ với lựa chọn sống của bạn là điều cần thiết. Môi trường mình là một agency quốc tế với sếp là người Ba Lan, người Philippines, đồng nghiệp cũng là những người trẻ năng động và cởi mở. Họ không quá xa lạ với workation. Có những lúc cấp dưới của mình muốn đi Đà Lạt nhưng hết phép, mình vẫn cho vô tư đi, miễn đảm bảo cho công việc trôi là được. Mọi người đều vui vẻ và áp dụng lối sống workation để có thể tận hưởng cuộc sống, và theo đuổi sự nghiệp của mình. Bản thân làm trong ngành sáng tạo, sếp trực tiếp của mình cũng hiểu mình cần nhiều nguồn cảm hứng mới ra những kết quả tốt. Thế nên việc du lịch cũng giúp ích cho công việc.
Luôn có internet sẵn sàng, nơi nào có internet, nơi đó chính là văn phòng.
Hãy dành những ngày phép để offline hoàn toàn cho những chuyến đi mạo hiểm khám phá như leo núi ở dãy Himalaya. Mình hoàn toàn không có internet nên lựa chọn workation lúc đó thật sự không phù hợp. Việc đi trekking 8 – 10 tiếng mỗi ngày cũng khiến đó là môi trường kém lý tưởng nhất. Thế nên, nếu mình đi du lịch ở Nhật với internet và 4G phủ khắp nơi, và có thể ngồi làm việc trên chuyến tàu shinkansen tiện nghi, mình sẽ chọn workation.
Tinh thần trách nhiệm với công việc cao và luôn sẵn sàng giải quyết chúng mọi nơi.
Một tip để workation hiệu quả chính là hãy có một thời gian biểu và lên lịch trình họp với đồng nghiệp. Mỗi nước với một múi giờ khác nhau, chắc chắn sẽ có sự lệch, nên mình luôn mạnh dạn đưa ra khung giờ phù hợp cho mình và mọi người để cùng nhau họp và để thấy mình có tương tác với công việc của mình. Mình dù đi đâu cũng đảm bảo không bao giờ trễ deadline. Có như vậy, mình sẽ có những chuyến workation sau.
Làm hết sức khi cần, và chơi hết mình khi hết giờ làm.
Mình dồn hết sức để làm trong 2 tiếng đồng hồ buổi sáng cho hết việc có trên Trello. Và sẽ dành phần còn lại thời gian để tận hưởng chuyến đi. Mình biết có những lúc ngồi ở văn phòng từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều có rất nhiều thời gian chết, đặc biệt là công việc văn phòng, nên hãy làm hết việc, và biến thời gian chết ấy thành những lúc khám phá một thành phố lạ, và sống cuộc đời mình.
Workation không phải là một xu hướng, không phải vì đại dịch mà mọi người mới nhận ra việc chúng ta có thể làm nhiều thứ trong thời gian chết trong văn phòng. Workation vốn dĩ đã tồn tại từ rất lâu và hình thành như một lối sống hiệu quả, ít nhất với bản thân người viết và những đồng nghiệp xung quanh. Thế nên nếu tính chất công việc cho phép, hãy thử lựa chọn một cuộc sống cân bằng như vậy, để ta thật sự sống chứ không phải chết lì trong bốn góc văn phòng.
Lý Thành Cơ 